Γκι: Το φυτό σύμβολο των Χριστουγέννων

Το χριστουγεννιάτικο γκι (Ilex aquifolium) είναι ένας αειθαλής, αργής ανάπτυξης θάμνος με γυαλιστερά, αγκαθωτά φύλλα και λαμπερούς κόκκινους καρπούς που ωριμάζουν από τον Σεπτέμβριο έως τον Ιανουάριο. Αγαπά τις σκιερές θέσεις, συχνά κάτω από μεγάλα δέντρα, και αντέχει στο κρύο, ενώ μπορεί να φτάσει τα 5–8 μέτρα σε ύψος. Επειδή είναι δίοικο φυτό, για να εμφανιστούν οι χαρακτηριστικοί γιορτινοί καρποί χρειάζονται θηλυκά φυτά μαζί με τουλάχιστον ένα αρσενικό. Με την εντυπωσιακή του εμφάνιση και το πράσινο-κόκκινο χρώμα του, το γκι έχει συνδεθεί με τα Χριστούγεννα.

Το γκι θεωρείται σύμβολο της καινούριας χρονιάς. Είναι από τα λίγα φυτά που έχουν συνδεθεί τόσο έντονα με τους συμβολισμούς του παλιού και του νέου χρόνου. Στην παράδοση των Κελτών και των Δρυίδων ήταν ιερό φυτό με «θείες» ιδιότητες. Αναφέρεται ως “χρυσό κλαρί” που ανοίγει τον δρόμο για τον «Κάτω Κόσμο». Από την αρχαιότητα θεωρούνταν πανάκεια από τους γιατρούς (Ιπποκράτης, Γαληνός, Πλίνιος). Στον Μεσαίωνα χρησιμοποιήθηκε ως φυλαχτό και ως «θεραπευτικό» ρόφημα. Οι Δρυίδες το έκοβαν με χρυσό δρεπάνι και το θεωρούσαν πολύτιμο. Εμφανίζεται και στην λαϊκή κουλτούρα π.χ. Αστερίξ & Οβελίξ  σαν "μαγικό φίλτρο". Στη λαϊκή πίστη φέρνει καλή τύχη, αγάπη και προστασία. Έγινε δημοφιλές στην Αγγλία τον 18ο αιώνα ως διακοσμητικό των γιορτών.

Παραδόξως, παραμένει πράσινο ακόμη και τον χειμώνα όταν τα περισσότερα φυτά ρίχνουν τα φύλλα τους. Έχει σφαιρικό σχήμα με οβάλ, παστέλ-πράσινα φύλλα και λευκούς διαφανείς καρπούς. Είναι ημιάναρθρο φυτό: προσκολλάται στους κορμούς των δέντρων και απορροφά θρεπτικά συστατικά. Συνηθέστερο σε λεύκες, έλατα και πεύκα. Ανθίζει μέσα στον χειμώνα, παράγοντας νέκταρ που ελκύει μέλισσες.

Στην παραδοσιακή βοτανοθεραπεία αναφερόταν ως:

• ήπιο διουρητικό

• αντισπασμωδικό

• βοήθημα για υπέρταση (σε παλιά κείμενα)

• αρθριτικά, ρευματικούς πόνους

Οι σύγχρονες ιατρικές οδηγίες δεν συνιστούν χρήση χωρίς ιατρική παρακολούθηση, καθώς το γκι μπορεί να είναι τοξικό σε μεγάλες δόσεις. Σε μεγάλες δόσεις είναι δηλητηριώδες.

Οι καρποί μπορεί να προκαλέσουν γαστρεντερικές ενοχλήσεις. Η παραδοσιακή χρήση απαιτούσε προσοχή. Σήμερα η κατανάλωση δεν συνιστάται χωρίς ειδική καθοδήγηση.

Χρήσεις:  Χρησιμοποιούνταν εξωτερικά σε μορφή: 

• αφεψήματος για κομπρέσες

• εκχυλίσματος για επαλείψεις (ρευματικούς πόνους, νευραλγίες κ.λπ.).

Η πιο διαδεδομένη χρήση του είναι στη διακόσμηση Χριστουγέννων & Πρωτοχρονιάς.

ΠΗΓΕΣ:

Οδηγός Βοτανοθεραπέιας για 120 παθησεις, 

Aλαφάκη Μίκα

Φαρμακοποιός