Κορτιζόλη: Η Ορμόνη της Επιβίωσης και Πώς να Τη Ρυθμίσουμε Φυσικά

Όταν βιώνουμε ψυχικό τραύμα και έντονο στρες ο εγκέφαλος ενεργοποιεί τον άξονα υποθάλαμου-υπόφυσης- επινεφριδίων προκαλώντας την παραγωγή κορτιζόλης. 

Η κορτιζολη, η ορμόνη που απελευθερώνεται από τον οργανισμό όταν ερχόμαστε αντιμέτωποι με στρεσογόνες καταστάσεις ενεργοποιώντας το σύστημα «μάχης η φυγής». Η έκκριση κορτιζόλης βοηθάει το σώμα μας να ανταποκριθεί και να αντιδράσει μπροστά σε ένα κίνδυνο, ένα «καμπανάκι». Η ορμόνη του στρες δεν είναι εχθρός – είναι ένδειξη ότι το σώμα μας χρειάζεται φροντίδα.

Η κορτιζόλη παίζει καθοριστικό ρόλο στην απάντηση του οργανισμού στο στρες, στο μεταβολισμό και στη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος. Η έκκριση κορτιζόλης αποτελεί σημαντικό στοιχείο για πολλές λειτουργίες του οργανισμού.

«Η κορτιζόλη, γνωστή και ως «ορμόνη του στρες», παράγεται από τα επινεφρίδια», λέει η Molly McBride, MD, μαιευτήρας-γυναικολόγος (OBGYN) στο PFRANKMD. «Παίζει ρόλο στην απόκριση του σώματος στο στρες, τον μεταβολισμό και ανοσία." Ενώ ο όρος "ορμόνη του στρες" έχει μια αναμφισβήτητα αρνητική χροιά, πλαστικός χειρουργός προσώπου πιστοποιημένος από το διοικητικό συμβούλιο Ο Sean Alemi, MD, FACS, διαβεβαιώνει ότι η κορτιζόλη είναι ουσιαστικό στοιχείο για πολλές φυσιολογικές σωματικές λειτουργίες.
Η αυξημένη κορτιζόλη κατά τη διάρκεια ενός αγχωτικού ερεθίσματος στην πραγματικότητα, σας βοηθά να παραμένετε σε εγρήγορση αυξάνοντας το σάκχαρο στο αίμα και ενισχύοντας τη χρήση της γλυκόζης από τον εγκέφαλό σας. Τα επίπεδα κορτιζόλης αυξάνονται και μειώνονται μέσα στη μέρα ακολουθώντας τον κικαρδιο ρυθμό του οργανισμού κι αυτό είναι απόλυτα φυσιολογικό! Είναι απόλυτα φυσιολογικό να έχουμε κάποιες στιγμές στη μέρα υψηλά επίπεδα κορτιζόλης που οφείλονται σε διαδικασίες όπως εντατική άσκηση, στρεσογόνες καταστάσεις , έκθεση σε κίνδυνο κάτι που είναι προσωρινοί και όχι παθολογικό!

Η αυξημένη κορτιζόλη συχνά έχει αρνητικό πρόσημο. Ωστόσο, είναι προβληματικό μόνο όταν παραμένει ψηλά για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα κι ενώ δεν υπάρχει το ερέθισμα που προκαλεί άγχος. Η αυξημένη έκκριση κορτιζόλης σε έγκυες γυναίκες έχει χημικές επιπτώσεις στο έμβρυο, επηρεάζοντας άμεσα τη μελλοντική λειτουργία εγκεφαλικών κυττάρων του βρέφους.
Όταν τα επίπεδα της είναι πολύ υψηλά για πολύ καιρό μπορεί να οδηγήσει σε προβλήματα υγείας όπως χρονιές παθήσεις και πρόσληψη βάρους, αδύναμο ανοσοποιητικό, κόπωση, υπέρταση, διαβήτης, παχυσαρκία, υψηλή χοληστερίνη, κατάθλιψη, αϋπνία, άγχος, διαταραχές ψυχικής υγείας.

Τον τελευταίο καιρό αναφέρεται στα social media το λεγόμενο "cortisol face". Σύμφωνα με τον Δρ. Messer, η θεωρία λέει ότι αυτά τα υψηλά επίπεδα κορτιζόλης μπορούν να προκαλέσουν εναποθέσεις λίπους στο πρόσωπο, οδηγώντας σε μια πιο γεμάτη εμφάνιση. Ωστόσο, το «πρόσωπο κορτιζόλης» δεν είναι επίσημος ιατρικός όρος. "Τα υψηλά επίπεδα κορτιζόλης μπορεί να είναι ένας παράγοντας για το πρήξιμο του προσώπου, είναι συχνά προσωρινό και το καθημερινό άγχος δεν αυξάνει τα επίπεδα κορτιζόλης σας αρκετά ώστε να προκαλέσει σημαντικό πρήξιμο στο πρόσωπο", αναφέρει ο Δρ ΜακΜπράιντ.

Μπορούμε πράγματι να επηρεάσουμε την έκκριση αυτής της ορμόνης;

Υπάρχουν φυσικοί τρόποι να μειώσουμε τα επίπεδα κορτιζόλης όπως: 

• Τακτική άσκηση, όπως κολύμβηση, yoga, pilates, χορός ή άλλο είδος γυμναστικής που σας ταιριάζει. Φροντίστε να γυμνάζεστε νωρίς μέσα στην ημέρα ιδανικά το πρωί ή νωρίς το απόγευμα, τουλάχιστον 3 ώρες μακριά από τη συνηθισμένη ώρα ύπνου.
• Πλούσια σε θρεπτικά συστατικά μεσογειακή διατροφή, και κατανάλωση τροφών όπως μανιτάρια, μαύρη σοκολάτα, αυγά, βρώμη, γιαούρτι, κρεμμύδι, αβοκάντο, σολομός, όσπρια, πράσινο τσάι.
• Καλή ποιότητα ύπνου. Φτιάξε μια χαλαρωτική ρουτίνα ύπνου κι ένα ήρεμο περιβάλλον και απέφυγε οτιδήποτε σε αναστατώνει την ώρα του ύπνου 
• Συμπληρώματα διατροφής όπως ιχθυέλαια, προβιοτικά, μαγνήσιο γλυκονικό, σύμπλεγμα βιταμινών Β, βιταμίνη C, βότανα πχ  Aswaganda, Rhodiola το φυτικό εκχύλισμα που μειώνει τα επίπεδα κορτιζόλης 
• Διαχείριση σκέψεων και καλλιέργεια ενσυνειδητότητας, διαλογισμός,  laughing yoga, mindfulness,μουσική, ασκήσεις αναπνοής, αποφυγή υπερανάλυσης 
• Αρωματοθεραπεία : Χρήση αιθερίων ελαίων με ηρεμιστική, χαλαρωτική δράση μέσω εισπνοών σε συσκευές αρωματισμού χώρου, στο μασάζ, στο μπάνιο. Mερικά αιθέρια έλαια για χαλάρωση και εξισορρόπηση του νευρικού συστήματος είναι η λεβάντα, το χαμομήλι, η ματζουράνα, το φασκόμηλο και άλλα.
• Λέμε όχι σε πρόσθετα σάκχαρα και επεξαργασμένα τρόφιμα
• Λήψη υγρών , καλή ενυδάτωση του οργανισμού, ισορροπία ηλεκτρολυτών 
• Κάνε κρύο ντους. Έχει αποδειχθεί  ότι το κρύο νερό είναι μια αποτελεσματική θεραπεία του άγχους. Ορισμένες μελέτες έχουν διερευνήσει την υδροθεραπεία στη θεραπεία άλλων καταστάσεων ψυχικής υγείας, κάτι που μπορεί να υποδηλώνει παρόμοια οφέλη για τη διαχείριση του άγχους.
• Καλλιέργεια υποστηρικτικών σχέσεων, σύνδεση με φίλους και οικογένεια, χρόνος με αγαπημένα πρόσωπα και διαχείριση συγκρούσεων

Συμβουλευτείτε έναν επαγγελματία υγείας και δοκιμάσατε απλές αλλαγές στο τρόπο ζωής που βοηθούν στη φυσική μείωση επιπέδων κορτιζόλης. Να θυμάστε ότι μπορεί να πάρει καιρό για να αλλάξουμε συνήθειες. Χρειάζεται υπομονή και επιμονή για να κατακτήσουμε ένα καλύτερο επίπεδο υγείας!

Κλείνοντας, όλες αυτές οι μικρές αλλαγές είναι απλές πρακτικές που μπορούμε να εντάξουμε στην καθημερινότητά μας — και να συμβάλλουμε έτσι ουσιαστικά στην υγεία, την ευεξία και μια ζωή με λιγότερο άγχος. Ας θυμόμαστε, η κορτιζόλη δεν είναι εχθρός. Είναι μια ορμόνη-μηχανισμός επιβίωσης, βαθιά συνδεδεμένη με την ομοιόσταση του οργανισμού μας. Το σώμα μας μάς μιλάει μέσα από αυτή — και εμείς, με φυσικούς και ήπιους τρόπους, μπορούμε να το βοηθήσουμε να επανέλθει σε ισορροπία.

Αλαφάκη Μίκα 

Φαρμακοποιός

ΠΗΓΕΣ

https://www.healthline.com/nutrition/ways-to-lower-cortisol

https://www.health.com/

Νους Υγιής, SCHOFFRO-COOK MICHELLE, Μοντέρνοι Καιροί

Γιατί Αρρωσταίνουν οι Άνθρωποι;, Darian Leader & David Corfield, Μεταίχμιο